Genealogia


Jak poszukiwać wiedzy o swoich korzeniach?

Od kilkunastu lat daje się zauważyć pewien renesans zainteresowań własnymi dziejami. Dotarcie do swoich korzeni i to bez względu na pochodzenie, pozwala na pewno
na dowartościowanie rodzinnej świadomości, jak również zdecydowanie podnosi lokalny patriotyzm. Zainteresowanie własną historią pozwala docenić wysiłki naszych przodków, umiejscowić ich w dziejach „małej ojczyzny” i powiązać z dziejami kraju. Ów trend
ku wiedzy ma jeszcze jedną zaletę. Pozwala zachować dla potomnych to, co mogłoby zostać w najbliższym czasie bezpowrotnie zniszczone lub zapomniane. Poznając kolejne pokolenia naszych przodków i czasy, w których przyszło im żyć widzimy, że historia, której uczymy się w szkole, nabiera zupełnie innego kształtu. Wiek XIX i XVIII, a czasami i XVII, to już nie jakiś abstrakcyjny, odległy fragment dziejów Polski, lecz dzieciństwo i młodość wielu naszych antenatów, do których można dotrzeć dzięki dokumentom i księgom metrykalnym.

Genealogia to odkrywanie tajemnicy, to zbliżenie się do tych, którzy choć odeszli, nadal w nas żyją. To nie tylko ustalanie połączeń rodzinnych, lecz przede wszystkim próba zrozumienia naszych przodków i ich czasów. Dotychczas bezimienni i nieznani stają jak żywi przed oczami. Czujemy, że musimy się o nich dowiedzieć więcej. Próbujemy wyobrazić sobie jak wyglądali, jak żyli, jak spędzali czas, w jakich warunkach mieszkali.

Odtwarzanie przeszłości swojej rodziny jest niezwykle interesującym i intrygującym zajęciem. Należy jednak wiedzieć o tym, że rozpoczynając poszukiwania, nigdy nie można przewidzieć, dokąd mogą nas one zaprowadzić i do jakich informacji dotrzemy. Nasi antenaci mogli być ludźmi wielkiego formatu lub zupełnie przeciętnymi. I tu właśnie rozpoczynają się emocje. Jest to zupełnie zrozumiałe, gdyż przecież chodzi o nas samych – gdyby nie nasi przodkowie, to i nas by nie było. Niezależnie jednak od tego kim byli, są jednak naszymi przodkami.

Genealogia to hobby w dodatku bardzo wciągające, choć niektórzy twierdzą, że to nałóg. Jedni ludzie lubią wędkować, inni polować, natomiast genealodzy szukają przodków.
I nie jest to zwykłe kolekcjonowanie dziadków czy babć. To jest jak szczególny, osobisty kontakt z historią. Gdy po raz pierwszy uda się odnaleźć i udokumentować powiązanie
z osobą z przeszłości odczuwamy uczucie magicznej, prawie fizycznej bliskości.

Czym jest drzewo bez korzeni? To pytanie wyjaśnia wiele i choć wydawałoby się,
że genealogia to tylko niewielki wycinek naszego życia społecznego, to przecież należy naszym dzieciom i wnukom pozostawić wiarygodny dokument traktujący o dziejach naszych rodzin.

Do poszukiwań nie potrzeba ogromnej wiedzy, raczej bardziej przydaje się umiejętność wyszukiwania informacji.. Gdy człowiek jest mały, to wydaje mu się, że jego bliscy będą żyć wiecznie, że jeszcze zdąży o wszystko zapytać. Niestety tak nie jest i czasami nie ma już kogo zapytać, stąd poszukiwania najlepiej zaczynać od najmłodszych lat.

Jeśli tylko zechcesz to i Ty możesz samodzielnie rozpocząć badania genealogiczne swojej rodziny. To tylko z pozoru wydaje się trudne, wystarczy jednak tylko poznać prosty schemat pracy genealoga, a bardzo szybko złapie się bakcyla poszukiwacza własnej rodziny
i jej przeszłości.

Jak rozpocząć poszukiwania genealogiczne?

Należy:

  • zebrać jak najszybciej rodzinne przekazy od najstarszych znanych członków rodziny (koligacje rodzinne, daty chrztów, ślubów i zgonów, nazwy miejscowości i parafii

w których zamieszkiwali przodkowie, imiona i nazwiska kuzynów, rodzeństwa itp.);

  • zebrać i uporządkować własne dokumenty z archiwum domowego (akty urodzenia, świadectwa szkolne, legitymacje, dyplomy, dokumenty związane ze studiami, pracą, małżeństwem, akta własności, fotografie itp.);
  • zapoznać się  przed przystąpieniem do badań z historią regionu w którym nasi przodkowie zamieszkiwali. To bardzo ułatwi i spowoduje, że nie będziemy bezcelowo przeglądać zbędne archiwalia;
  • posiadając informacje podstawowe, czyli datę i miejsce urodzenia, ślubu, śmierci lub pogrzebu, a przede wszystkim znając wyznanie członków rodziny możemy przystąpić do prowadzenia dalszych poszukiwania w lokalnych instytucjach (urzędach stanu cywilnego, archiwach państwowych, itp.).

Jakie są źródła poszukiwań genealogicznych?

Miejsca przechowywania dokumentów:

  • Urząd Stanu Cywilnego.

Przechowywane są tam księgi sięgające do 100 lat wstecz, zwierające adnotacje
o narodzinach, małżeństwach i zgonach. Jeśli znamy miejsce urodzenia lub śmierci sprawa jest prosta – udajemy się do właściwego USC i występujemy o wydanie skróconego (lub pełnego) aktu. Aby uzyskać akt należy udowodnić więzi rodzinne z poszukiwanymi osobami, wydanie aktu jest płatne (kilkanaście lub kilkadziesiąt zł).

  •  Archiwa Państwowe.

Materiały w archiwach przechowywane są według zasady przynależności terytorialnej i zespołowej. Dokumentacja tworzona w XIX i w poprzednich wiekach powstawała w różnych językach (polski, łacina, rosyjski). Akta metrykalne z powiatu mińskiego znajdują się w AP w Siedlcach. Są to zachowane akta z lat 1810-1910 (1810-1867
w języku polskim, 1868-1910 w języku rosyjskim). Udostępnianie akt lub mikrofilmów jest bezpłatne, za xero aktu zapłacimy kilka zł.

  • Archiwa diecezjalne i parafialne.

Coraz mniej ksiąg metrykalnych znajduje się w archiwach parafialnych na terenie powiatu mińskiego. Większość z nich została przekazana w 2010 r. do Archiwum Diecezjalnego w Warszawie.  Tam zostały zeskanowane i w odpowiednich warunkach są przechowywane. Archiwum Diecezjalne udostępnia skany i za niewielką opłatą można wybrane skany aktów otrzymać w formie elektronicznej. Najstarsze akta metrykalne pochodzą nawet z końca wieku XVI. W Archiwum  Diecezjalnym w Warszawie znajdują się akta Diecezji Warszawsko-Praskiej do około 1920-45.

Dokumenty:

  • Akta metrykalne.

Najstarsze akta metrykalne w Polsce pochodzą z końca XVI w. po postanowieniach Soboru Trydenckiego.

  •  Do 1797 roku księgi metrykalne prowadzone były w jednym egzemplarzu i prowadzonebyły po łacinie, w latach 1798-1809 po polsku, ale w formie tabelarycznej.
  •  W latach 1810-1825 proboszczowie byli jednocześnie urzędnikami stanu cywilnego, a księgi stanu cywilnego stały się dokumentami o charakterze publiczno-prawnym. Każdą księgę sporządzano w dwóch egzemplarzach – unikat pozostawał w parafii, duplikat po zakończeniu roku i sprawdzeniu przekazywano do właściwego sądu pokoju. Księgi prowadzono łącznie dla wszystkich wyznań. Obowiązywał określony wzór zapisu zgodnie z Kodeksem Napoleona. Księgi prowadzono w języku polskim.
  •  W latach 1826 – 1915 dla każdego wyznania prowadzono oddzielne księgi. Jeden egzemplarz pozostawał na miejscu (unikat), a drugi przekazywano do archiwum hipotecznego sądu powiatowego (duplikat). a od 1868 r. w języku rosyjskim.
  •  Od września 1915 r. księgi prowadzone są w języku polskim.
  • Spisy ludności.

Istotnych informacji można poszukiwać we wszelkiego rodzaju spisach ludności – przeprowadzone w określonym celu przez urzędy państwowe. Pierwszy spis mieszkańców w Polsce przeprowadzono w 1791 r. W latach 1808 i 1810 odbyły się spisy powszechne w Księstwie Warszawskim, a w 1897 r. w Cesarstwie Rosyjskim, gdzie systematycznie tworzono też tzw. księgi ludności stałej i niestałej. Księgi te prowadzone były w kolejności numerów domów, a na każdej karcie zapisywano dane o jednej rodzinie, z podaniem dla każdej osoby danych o urodzeniu, ślubach, zgonie, imionach rodziców, miejscu poprzedniego (lub stałego) zamieszkania i miejscu, do którego się przeprowadziła.

  • Księgi i karty meldunkowe.

Prowadzone w XIX i XX wieku. Zawierają one: nazwiskoi imię, imiona rodziców, zawód i stanowisko, datę urodzenia, wyznanie, przynależność państwową, stosunek do powszechnego obowiązku wojskowego, pochodzenie (skąd przybył), miejsce zamieszkania, pobyt czasowy, datę wyprowadzenia się, dokąd wymeldowany, pokwitowanie biura meldunkowego (data, podpis), uwagi.

  • Księgi hipoteczne

(najstarsze w Archiwach, współczesne w Wydziale Ksiąg Wieczystych właściwego Sądu). Wielki zasób genealogiczny, często wyprowadzony od początków XIX w. (jeśli nieruchomość należała do jednej rodziny).

  • Pozostałe zespoły archiwalne.

Praca żmudna i jeśli nie wiemy, czego szukamy to będzie polegała na stopniowym przejrzeniu całego zbioru archiwalnego.

Strony internetowe:

np. www.genealodzy.pl

(dalej zakładka: genetyka, dalej kliknąć na mapie Polski w województwo mazowieckie),otrzymamy możliwość sprawdzenia w zindeksowanych aktach metrykalnych, czy poszukiwana przez nas osoba występuje, w jakiej parafii, rok i nr aktu.

 

Parafia w Stanisławowie.

Parafia w Stanisławowie pw. św. Jana Chrzciciela i św. Stanisława BM posiada w swoim archiwum parafialnym księgi metrykalne: chrztów od 1918 r., ślubów od 1917 r., zgonów od 1914 r. Starsze metrykalia zostały przekazane w 2010 r. do Archiwum Diecezji Warszawsko-Praskiej. Wśród tych najstarszych ksiąg zachowały się nw. metrykalia:

– akta chrztów – za lata: 1597 – lipiec 1635 (niekompletne), październik 1643 – lipiec 1685,  1687-1723, 1794-1917;

– akta ślubów – za lata: maj 1597- sierpień 1633,  luty 1795-1916,

– akta zgonów – za lata: listopad 1794-1913.

Brak kilku ksiąg metrykalnych (część zaginęła lub uległa zniszczeniu w czasie zajęcia Stanisławowa przez wojska rosyjskie dowodzone przez gen. Suworowa w październiku 1794 roku) powoduje, że właściwie dopiero począwszy od roku 1795 możemy mówić o pełnych badaniach genealogicznych dla osób zamieszkujących parafię Stanisławów.

Innym utrudnieniem jest fakt, że niektóre z ksiąg ze względu na słaby papier, wyblakły atrament, nieczytelny charakter pisma, zabrudzenia itp., są czasami bardzo trudne do odczytania.

Pomimo tych wszystkich utrudnień istnieje jednak możliwość ustalenia drzewa genealogicznego dla osób zamieszkujących parafię Stanisławów za okres ponad 200 lat.

Powstanie Kościuszkowskie


W roku 1794 wybuchło Powstanie Kościuszkowskie, które spowodowane zostało drugim rozbiorem Polski i rządami Targowicy. Przygotowały je koła patriotyczne. Przyspieszone zostały wskutek redukcji wojska polskiego o 50%, zarządzonej przez dowódcę wojsk rosyjskich Ingelstroma. Zarządził on werbunek zredukowanych żołnierzy do wojska rosyjskiego. 12 marca 1794 roku, brygadier J. Madaliński odmówił redukcji wojska i na czele 1200 żołnierzy udał się do Krakowa, gdzie 24 marca ogłoszono akt powstania.

Na mocy aktu Tadeusz Kościuszko został proklamowany Najwyższym Naczelnikiem powstania z mocą dyktatorską. 4 kwietnia stoczono bitwę pod Racławicami. Zwycięstwo to spowodowało przyśpieszenie wybuchu powstania w innych rejonach kraju. 6 czerwca Kościuszko poniósł klęskę pod Szczekocinami, a 8 czerwca gen. Zajączek został pobity pod Chełmem.

Wojska powstańcze cofnęły się do Warszawy, gdzie były oblężone od 22 lipca do 5 września. Do kraju wkroczyła armia rosyjska pod dowództwem Suworowa, która pokonała powstańców pod Krupczycami (17 IX) i Terespolem (19 IX).

Kościuszko by nie dopuścić do połączenia się wszystkich sił rosyjskich, wydał Fersenowi bitwę pod Maciejowicami (10 X). Zakończyła się ona klęską powstańców a ranny Kościuszko dostał się do niewoli. Bitwa ta rozstrzygnęła losy powstania. 18 października gen. Suworow opuścił Brześć nad Bugiem i ruszył w kierunku Warszawy.

24 października dociera do Stanisławowa, gdzie spotyka się z gen. Fersenem, zwycięzcą spod Maciejowic. Stanisławów ulega częściowemu zniszczeniu. Wojska rosyjskie niszczą browar i karczmę starościńską. Kościół zostaję splądrowany, ograbiony a archiwum kościelne zniszczone. A inwentarz żywy uprowadzono. Po tych „bohaterskich wyczynach” Fersen pomaszerował na Okuniew. Suworow natomiast nocą z 25 na 26 października maszerował ze Stanisławowa przez wsie: Cisówka, Zabraniec, Poświętne, Lipiny i Wołomin w kierunku Kobyłki.

26 października pod Kobyłką Suworow stoczył zwycięską bitwę z powstańcami. 4 listopada połączone korpusy rosyjskie zdobyły szturmem Pragę, dokonując tam prawdziwej rzezi na ludności cywilnej. Dwa dni później Warszawa skapitulowała.

Dwór Bony w Stanisławowie

Książe Stanisław i Janusz III,

Umarli młodo, nie mający dzieci

Odtąd Mazowsze weszło do Korony

A część Mazowsza we władanie Bony,

Które królowej jako wdowie wiano

W zamian za dobra małopolskie dano.

W tym Stanisławów królowa dostała

O swoje miasto odtąd zawsze dbała.

Gdy miasto przeszło pod zarząd królowej,

Stanisławowa właścicielki nowej

Wnet rozpoczęto dla większej prezencji

Wielką budowę nowej rezydencji.

Dworskich budynków cały kompleks nowy.

Podpiwniczony wielki dwór piętrowy,

W nim komnat wiele i do różnych celów

Głównie na nocleg, dla dam, oficerów

I dwie kaplice, i sala balowa,

W których z pewnością bywała królowa.

Następnie browar, stajnia i wołownia

Również stodoła i wielka wozownia.

Dosyć obszerna izba urzędnicza

A tak że lamus i pod nim piwnica.

Budynek każdy był zabezpieczony ,

A dworski kompleks cały ogrodzony.

Od strony miasta, była wielka brama

Dobrze okuta, by wróg się nie włamał.

A przy tej bramie zbudowano wieżę,

Z której to dworu bronili żołnierze.

Dwór ten wspaniały i tak okazały

Stał aż do czasu, do szwedzkiej nawały.

To szwedzkie wojska, kraj cały zalały,

Paląc i grabiąc, i dwór  zrujnowały.

By go naprawić nie była rzecz prosta,

Zadaniu sprostał miejscowy starosta.

Na dwór niestety nadszedł czas zagłady

Gdy o tron polski szły boje i zwady.

Z Augustem II o koronę polską

Walczył Leszczyński oraz jego wojsko.

Tak ich żołnierze ze sobą  walczyli,

Aż dwór  królowej doszczętnie spalili.

Grób Nieznanego Żołnierza w Pustelniku?


Na cmentarzu parafialnym w Pustelniku wśród licznych grobów z XIX, XX i XXI wieku, jest jeden,  na którym nie widnieje żadne imię ani nazwisko. Jest to grób Nieznanego Żołnierza.  Jak sama nazwa wskazuje nikt nie wie i nie pamięta kto w nim spoczywa.  Autorowi , na podstawie kilku relacji żołnierzy AK pamiętających tamte lata, dokumentów z archiwum parafii w Pustelniku oraz wiadomości zamieszczonych w książkach udało się po 60 latach ustalić personalia poległego żołnierza.

Poniżej przedstawiam fragment wspomnień nieżyjącego już Henryka Żaczka ps. Czajka żołnierza AK z Pustelnika, który dotyczy tragedii jaka wydarzyła się w Krubkach w dniach 24 i 25 kwietnia 1944 roku.

„Tragiczna akcja w Krupkach była w kwietniu 1944 r. Akcję dokonał „Kedyw” z Warszawy . Przed akacją nie nawiązali kontaktu z oddziałem „AK” w Krupkach, który był uzbrojony. Planem Kedywu, było wypuszczenie spirytusu ze zbiornika na ziemie, gdyż zbiornik został przez Niemców odremontowany.  W czasie akcji wywiązała się strzelanina między oddziałem z Krupek a oddziałem, który był przy gorzelni i prowadził akcje. Tu nastąpiła tragedia, z oddziału Krupki zginął Bogdan Tukałło, a drugi chłopiec był ranny, który został uratowany. Chociaż akcja się udała, spirytus wypuszczono na ziemię, lecz zginął młody chłopiec. Rano przyjechała żandarmeria by prowadzić śledztwo i spotkała młodego chłopca na podwórzu. Nie miał on żadnych dokumentów, a majątek Krupki był jego schronieniem. Niemcy rozwścieczeni zaczęli go bić grubymi kijami i w ten sposób został zamordowany. Nazwisko dotychczas  jest nieznane tego chłopca. Pogrzeb tych chłopców odbył się w Pustelniku, na który przybyło dużo ludności z Krupek, z Pustelnika i okolicznych wiosek. Dwie trumienki po mszy żałobnej zostały przeniesione przez chłopców  AK na miejscowy cmentarz grzebalny. Do dzisiejszego dnia na jednym grobie widnieje napis: „Bogdan Tukałło”, a na drugim: ”Żołnierz Nieznany”.”

A o to treść aktu zgonu nr 34 z księgi zmarłych parafii Pustelnik  z roku 1944.

„Działo się w Pustelniku dnia dwudziestego szóstego kwietnia tysiąc dziewięćset czterdziestego czwartego roku, o godzinie dziewiątej. Stawili się pełnoletni świadkowie: Stanisław Karłowicz, leśniczy i Józef Andrzejak, ogrodnik, obydwaj z Krubek i oświadczyli, że dnia dwudziestego piątego kwietnia roku bieżącego, o godzinie dwunastej zmarł w Krubkach Jerzy Skierski, kawaler, lat dwadzieścia dwa mający, urodzony w Wilnie, zamieszkały czasowo w Krubkach, syn nieznanych rodziców. Przekonawszy się naocznie o zejściu Jerzego Skierskiego, akt ten sporządzony, stawającym przeczytany, przez nich i przez przyjmującego podpisany.”   

Podpisy: Ks. Władysław Kulesza, Karłowicz Stanisław, Andrzejak Józef. 

Władysław Ważniewski w książce „ Na przedpolach stolicy”, powołując się na  „ Raport Obszaru Warszawskiego AK za marzec i kwiecień  1944 roku”  podaje do wiadomości ,że : „ 26 kwietnia Niemcy rozstrzelali Mikołaja Nazarczaka i Wójcickiego z Mińska Mazowieckiego, a ponadto Skierskiego z Krubek (gm. Dębe Wielkie), posądzając ich o udział w akcji sabotażowej”.

Należy dodać, że: Stanisław Karłowicz był leśniczym w majątku Krubki a zarazem oficerem AK w stopniu podporucznika.  Natomiast Józef Andrzejak to ogrodnik w majątku Krubki.  Ponadto był dowódcą drużyny AK w Krubkach w stopniu wachmistrza  oraz szefem kompanii   porucznika „Dęba” Walentego Sudy w czasie „Burzy” w Ośrodku VI.

Autor przedstawił tylko trzy dokumenty potwierdzające personalia  Nieznanego Żołnierza, ponieważ uważa , że są wystarczające a pozostałe dwie relacje tylko uzupełniają wcześniejsze ustalenia.

Kalendarium Ośrodka VI Armii Krajowej

Kalendarium Ośrodka VI (Stanisławów, Pustelnik, Dębe Wielkie) Armii Krajowej Obwodu „Mewa”, „Jamnik”, „Kamień” Mińsk Mazowiecki

 

1939 IX 01 – Wybuch wojny.

1939 IX 03 – Bombardowanie szosy w Dębem Wielkim przez samoloty niemieckie. Spłonął dwór i remiza strażacka.

1939 IX 07 – Ponowne bombardowanie szosy w Dębem Wielkim.

1939 IX 10 – Kolejne bombardowanie w Dębem Wielkim. Tym razem bomby zrzucono na pociąg osobowy. Zginęło wiele osób. Równocześnie trwa walka pociągu pancernego z samolotami niemieckimi.

1939 IX 11 – Do folwarku Poręby Leśne koło Stanisławowa, gdzie znajdował się sztab Mazowieckiej Brygady Kawalerii przybył dowódca Armii Modlin gen. Przedrzymirski. Dowódca MBK płk. Korcz zorientował go w aktualnej sytuacji brygady, po czym generał Przedrzymirski odjechał do sztabu gen. Kowalskiego w Jakubowie.

1939 IX 12 – Niemcy zajęli Stanisławów.

1939 IX 13 – Walki Wołyńskiej Brygady Kawalerii z Niemcami w rejonie Cyganka-Dębe Wielkie- Choszczówka.

1939 IX 13 – Niemcy zajęli Dębe Wielkie.

1939 IX – W pierwszej połowie września na lotnisku w Krubkach wylądował polski samolot. Przyleciał z Prus Wschodnich. Załadowany był bombami, które wyładowano i zakopano w polu. Następnie samolot odleciał. Nie wiadomo, dlaczego bomby wcześniej nie zostały zrzucone na wroga.

1939 IX 27-29 – W tych dniach stacjonował we dworze w Krubkach, ze swoim oddziałem major Dobrzański „Hubal”. Gdy usłyszał wieść, że Warszawa skapitulowała , udał się ze swoim oddziałem w rejon Kielc.

1939 X 07 – Przybyła z Warszawy 46 Dywizja Piechoty Wermachtu i rozlokowała się w Mińsku Mazowieckim oraz w Kałuszynie, Liwie i Stanisławowie.

1939 IX-XII – Początki ruchu konspiracyjnego na terenie Ośrodka.

1939 XII 08 – Do Dębego Wielkiego przyjechał pociąg z uchodźcami z poznańskiego i bydgoskiego. Uchodźców rozlokowano w miejscowościach na terenie gmin Stanisławów i Dębe Wielkie.

1940 I – W Stanisławowie powstało tajne gimnazjum w domu Stanisława Witkowskiego, kierownika szkoły powszechnej w Stanisławowie. Kierownikiem tajnego nauczania był Mieczysław Ługowski.

Tajne gimnazjum powstało również i w Dębem Wielkim

1940 I/III – W ośrodku zdrowia w Stanisławowie zorganizowano kurs sanitarny dla dziewcząt. Zajęcia prowadził dr Zygmunt Kwieciński.

1940 II – Pierwszym komendantem ośrodka VI (ZWZ – AK) zostaje ppor. Marian Służewski „Rum”.

1940 V – W końcu maja Niemcy urządzili w Stanisławowie łapankę.

1940 VII – W Stanisławowie na ścianach budynków pojawiły plakaty o treści „Polska żyje i żyć będzie”.

1941 III/IV – W Pustelniku na strychu budynku szkolnego, uruchomiony został warsztat rusznikarski, w którym naprawiano i konserwowano broń.

1942 III 30/31 – Nieudany zrzut na placówkę „Błoto” w rejonie Tłuszcza. Zasobniki i skoczków zrzucono na jadący pociąg i budynek plebani. Skoczkowie zgłosili się na punkt kontaktowy w Stanisławowie do Stanisława Boruckiego „Sztabor”. Część materiałów z zrzutu i pieniądze zostało odzyskanych a skoczkowie przewiezieni do Warszawy.

1942 IX – W końcu września Niemcy przypędzili do Stanisławowa, Żydów z Dobrego, do których dołączono Żydów ze Stanisławowa (ponad 400 osób). Wszystkich poprowadzono do Mińska Mazowieckiego, gdzie załadowano ich do wagonów. Pociągiem wywieziono ich do Treblinki, gdzie zostali spaleni w krematoriach.

1942 X/XI – W październiku lub listopadzie na piaskowej górze za kirkutem, między Stanisławowem a Retkowem miało miejsce scalenie różnych organizacji konspiracyjnych z terenu Obwodu „Mewa”. Organizacje te podporządkowały się Armii Krajowej. Przysięgę przyjął komendant Obwodu „Mewa”, por. Ludwik Wolański „Lubicz”.

1942 XI – Nowym komendantem Ośrodka VI zostaje ppor. Wiktor Leszczyński „Ostoja”.

1943 III 16 – Oddział Armii Ludowej z Mińska Mazowieckiego rozbił w Stanisławowie posterunek policji granatowej, spalił dokumenty urzędu gminnego, zniszczył centralę telefoniczną.

1943 II 16/17– Zrzut lotniczy na placówkę „Lilia” w rejonie Kątów Goździejewskich. Przyjęto 4 skoczków, sprzęt łączności oraz broń i pieniądze.

1943 III 19 – Niemcy urządzili obławę na gajówkę w Czarnej, w której ukrywali się Żydzi i żołnierze radzieccy. Na miejscu zginął Rokicki Stanisław, zamieszkały w gajówce wraz z przebywającymi tam pięcioma Żydami: Teresą Powązek i jej mężem, Heleną Szpinder z matką i Abramem Słomką. Niemcy zabrali gajowego Jana Gawrycha, Stanisława Skuzę i kilku żołnierzy radzieckich, między innymi kap. Popowa.

1943 III 30 – W miejscowości Ignaców Niemcy rozstrzelali gajowego Jana Gawrycha, Stanisława Skuzę i kilku żołnierzy radzieckich, których wcześniej Niemcy zatrzymali w gajówce w Czarnej.

1943 IV 13 – Założono termity w miejscowości Dębe Wielkie do pociągu jadącego na wschód z artylerią.

1943 V 12 – Żandarmi niemieccy zastrzelili w Aleksandrówce Bolesława Książka, razem z przechowywanym u siebie Żydem Idelem.

1943 V 26/27– W nocy zerwano połączenie telekomunikacyjne przy stacji Dębe Wielkie.

1943 V 31 – Akcja na Urzędy Gmin w Stanisławowie i Pustelniku. Zniszczono dokumenty gminne.

1943 VI – W końcu czerwca miała miejsce akcja na gorzelnię w Krubkach. Wysadzono w powietrze zbiornik spirytusu. Akcją dowodził ppor. Wiktor Leszczyński „Ostoja”

1943 VII 01 – Od Ośrodka VI odłączono następujące miejscowości: Cisie, Żwirówka, Skruda (obecnie Halinów), Cechówka, Wielgolas. Przyłączone zostały do nowo powstałego Obwodu „Obroża” w powiecie warszawskim.

1943 VIII 18 – Spowodowano zwarcia telefoniczne i telegraficzne na liniach Dębe Wielkie-Mińsk Mazowiecki i Dębe Wielkie-Warszawa.

1943 VIII – Akcja w majątku Rudzienko koło Dobrego. Drużyna pod dowództwem Edwarda Wasilewskiego „Wichury” zniszczyła sprzęt omłotowy.

1943 IX 16/17 – Przyjęto dwóch cichociemnych na placówce zrzutowej „Obraz” w rejonie Porąb Leśnych.

1943 IX/XI – Jesienią w gajówce w lesie krubskim miała miejsce odprawa dowódców z Podokręgu Wschodniego. Na odprawę przybył komendant główny AK, Tadeusz Komorowski „Bór”.

1943 XI 01 – W Wielgolesie koło Dębego Wielkiego, w walce z bandytami został postrzelony komendant Ośrodka VI ppor. Wiktor Leszczyński „Ostoja”. Rannym zajął się doktor Dużyński z Dębego Wielkiego. Niestety nie udało się go uratować. „Ostoja” zmarł wieczorem.

1943 XI  – Nowym komendantem Ośrodka VI zostaje ppor. Walenty Suda „Dąb”.

1943 XI 15 – W Dębem Wielkim, na plac przed kościołem Niemcy spędzili wszystkich mieszkańców. Wybrali młodych ludzi i wywieźli ich na roboty do Niemiec.

1943 XII 09- Na torach kolejowych w Dębem Wielkim, Niemiec nazywany „Krwawym Guciem” zastrzelił Aleksandra Bochińskiego, zbierającego rozsypany węgiel.

1944 II 09 – Akcja na wysłanników Arbeitsamtu z Mińska Mazowieckiego, którzy przyjechali do Stanisławowa aby sporządzić listy ludzi, którzy mieli jechać na roboty do Niemiec.

Niemcy zostali zaalarmowani przypadkowym strzałem ze strony atakujących. Zdążyli schronić się do piwnicy. Podczas strzelaniny zginął Stefan Żaczek „Bimber” z Pustelnika, a Stanisław Kopacz „Wilga” został ranny.

1944 II 15 – W gorzelni Krubki zabrano spirytus gorzelniany na dwóch samochodach ciężarowych. Przetransportowany został do Warszawy. Akcją dowodził Stanisław Maciejewski „Promień”.

1944 II 18 – We wsi Łęka koło Pustelnika, odbył się sąd nad Zygmuntem Żółtkiem „Mors”. Za zdradę, w wyniku której aresztowano ponad 60 mieszkańców Mińska Mazowieckiego i powiatu mińskiego dostał karę śmierci. Wyrok wykonano w pobliskim lesie krubskim.

1944 II 20 – Łapanka w Stanisławowie. Niemcy wywieźli na roboty do Niemiec ponad 200 osób. 10 osób aresztowano i wywieziono na Pawiak.

1944 III 08 – W nocy podczas przewożenia radiostacji w miejscowości Ładzyń stoczono walkę z żandarmerią niemiecką. Podczas walki ginie Jan Szarek „Karnot”, dowódca ochrony radiostacji. Ranni zostają Józef Rozbicki „Buk”(postrzał w płuco), Adam Ostrowski „Wilk”(ranny w rękę) i Helena Cudna „Jutrzenka”(postrzał w brodę).

1944 III 09 – Nowym dowódcą ochrony radiostacji zostaje kpr. pch. Stanisław Kopacz „Wilga” z Prądzewa koło Stanisławowa.

1944 III – Wymierzono karę chłosty (25 batów) sołtysowi we wsi Cisówka za zbyt gorliwe wypełnianie poleceń niemieckich. Chłostę wykonali żołnierze z Oddziału Leśnego „Dęboroga”.

1944 III – Oddział Leśny „Dęboroga” przeprowadził akcję na niemiecki ciągnik ze spirytusem koło Dębego Wielkiego.

1944 III – W lesie w rejonie Górki-Dębe Wielkie ćwiczył strzelanie oddział warszawski AK z batalionu „Parasol”.

1944 IV 3/4 – Na placówce zrzutowej „Zegar” w rejonie wsi Olesin, przyjęto dwóch skoczków, broń i amunicję.

1944 IV 16/17-Na zrzutowisku „Obraz” w Porębach Leśnych przyjęto czterech skoczków i zasobniki.

1944 IV 23 – Oddział bojowy pod dowództwem Kazimierza Aniszewskiego „Dęboroga” rozbił w Porębach Leśnych niemiecki posterunek, liczący siedmiu żołnierzy. Zdobyto broń, amunicję i umundurowanie.

1944 IV 24 – Oddział bojowy AK z Warszawy, przeprowadził akcję na gorzelnię w Krubkach w celu zniszczenia zbiornika na spirytus. Niestety nie skontaktował się przed akcją

z miejscowym oddziałem z Krubek. Miejscowi myśleli, że to jakaś banda rabuje spirytus w gorzelni. Wywiązała się strzelanina, w wyniku której z oddziału w Krubkach zginął Bohdan Tukałło a Tadeusz Drewnowski został ranny.

1944 IV 25 – Do Krubek zajechała żandarmeria niemiecka, zaalarmowana nocną strzelaniną. W rejonie gorzelni spotkali młodego chłopaka. Chcąc zmusić go do mówienia, bili go grubymi kijami. Zakatowali go na śmierć. Do piwnicy jednego domu wrzucili granat. Zginęły cztery osoby.

1944 IV 26 – W okolicy Stanisławowa patrol dwuosobowy zastrzelił konfidenta niemieckiego, Władysława Kalkowskiego, nauczyciela ze szkoły w Zalesiu. Wyrok wykonał „Wrzos”

1944 IV – Oddział bojowy z rejonu Czarna-Szymankowszczyzna pod dowództwem Wacława Cudnego Przeprowadził akcję w Wólce Wybranieckiej. Z folwarku Jana Wrzoska zabrano sześć krów i buhaja ratując je przed grabieżą przez Niemców

1944 IV – Wymierzono karę pobicia weterynarzowi Janczewskiemu ze Stanisławowa, za zbyt gorliwe wypełnianie poleceń niemieckich. Wykonawcami byli „Wichura” i „Minos”.

1944 V – W rejonie wsi Górki-Dębe Wielkie ćwiczyli strzelanie żołnierze z batalionu „Parasol”.

1944 V 31/VI 01 – Na placówce zrzutowej „Zegar” w rejonie wsi Olesin, przyjęto zasobniki z bronią.

1944 V/VI – Na przełomie maja i czerwca uruchomiona została dodatkowa radiostacja, której dowódcą został kpr. pch. Zdzisław Boczkowski „Orkan” ze Stanisławowa. Terenem działania nowej radiostacji były Ośrodki Obwodu „Mewa” położone na południe od szosy Warszawa – Siedlce. Rozwiązana została 27 lipca 1944 roku.

1944 VI 02 – Ścięto kilkanaście słupów i przecięto druty telefoniczne na odcinku Stanisławów- Mińsk Mazowiecki.

1944 VI – W pierwszych dniach czerwca Stanisław Maciejewski „Kożuszek” i Henryk Żaczek „Czajka”, zatrzymali żołnierza niemieckiego na drodze do Okuniewa. Niemiec zrabował wcześniej we wsi pieniądze i konia. Został zastrzelony podczas ucieczki.

1944 VI – W drugiej połowie czerwca uprowadzono konie i bydło z majątku Tabiszewskich w Dębem Wielkim przed niemiecką grabieżą.

1944 VI – W końcu miesiąca zorganizowano w lesie, we wsi Rysie, koncentrację szkoleniową wszystkich uczestników kursu młodszych dowódców z całego obwodu. Zgromadzono ponad 200 uczestników. N a zakończenie koncentracji przyjechał z Warszawy płk. Hieronim Suszyński „Szeliga” i szef sztabu obszaru AK Kazimierz Sobolewski „Cyrus”.

1944 VII – W pierwszych dniach lipca koło Stanisławowa odbyła się odprawa Komendantów Ośrodków z Komendantem Obwodu „Mewa” „Lubiczem”.

1944 VII – Na początku lipca miał miejsce zrzut broni i skoczków na placówce zrzutowej w rejonie wsi Cisówka i Helenów. Komendantem placówki był sierżant „Krajar” Jarosław Krawczyński.

1944 VII – Na prośbę dziedziczki majątku Krubki Zofii Arkuszewskiej, komendant „Dąb” zarządził uprowadzić z folwarku bydło przed niemiecką bądź sowiecką konfiskatą. W Dębem Wielkim żandarm niemiecki zastrzelił Władysława Grubę, który zaczął uciekać zobaczywszy Niemca.

1944 VII 1/10-W pierwszej dekadzie lipca miało miejsce formowanie kompanii por.”Dęba” do akcji „Burza”.

1944 VII 11/13 – Na początku drugiej dekady lipca, kompania por.”Dęba”, po mszy w kościele pustelnickim udała się na miejsce swojej koncentracji w gajowce, w lesie krubskim.

1944 VII 17 – Patrole bojowe opanowały urzędy pocztowe w Dębem Wielkim, Pustelniku i Stanisławowie.

1944 VII – W połowie lipca w lasach krubskich, ćwiczył strzelanie jeden z oddziałów warszawskich AK. Ubezpieczał go Oddział Leśny. Niemcy próbowali urządzić obławę ale bez powodzenia.

1944 VII 24 – W Suchowiźnie wartownik Oddziału Leśnego zastrzelił niemieckiego żołnierza jadącego konno. Niemcy w odwecie zastrzelili w pobliskim gospodarstwie Bronisława Czapskiego. Następnie zatrzymali dwóch członków Oddziału Leśnego. Zastrzelili ich podczas próby ucieczki. Byli to Stanisław Czapski syn Bronisława i Henryk Michalski „Pantera”.

1944 VII – W trzeciej dekadzie lipca w czasie akcji „Burza” kompania „Dęba” rozbiła kolumnę niemiecką (resztki dywizji „Wikingów”, która przemieszczała się traktem Stanisławów – Okuniew do Warszawy). Rozbrojone zostały dwa konne patrole niemieckie. Odbito tabun koni, około 200 sztuk. Odbito Stado krów około 100 sztuk.

1944 VII 27 – W miejscowości Poręby, w gospodarstwie Józefa Jackiewicza zakwaterował się Sztab Grupy Operacyjnej Wschód.

1944 VII 28 – Dowódca ochrony radiostacji Stanisław Kopacz „Wilga” zameldował się ze sprzętem w Sztabie GOW w Porębach.

1944 VII 29/VIII 10- Stanisławów był terenem krwawych walk między oddziałami Armii Radzieckiej a wojskami hitlerowskimi, uparcie broniącymi dostępu do warszawy. W tym czasie Stanisławów uległ prawie całkowitemu zniszczeniu.

1944 VII 30 – Wkroczenie kompani „Dęba” do Stanisławowa.

– Wysadzenie torów kolejowych w Dębem Wielkim.

1944 VII 31 – Defilada kompanii por. „Dęba” Walentego Sudy na rynku w Stanisławowie. Defiladę przyjmował, wyznaczony przez władze podziemne na starostę powiatu Mińsk Mazowiecki Władysław Boczkowski oraz przedstawiciel Armii Czerwonej i miejscowe władze gminne. Po południu do Stanisławowa niespodziewanie wkroczyli Niemcy. Kompania „Dęba” pośpiesznie wycofała się z folwarku, w którym kwaterowała. Niemcy natychmiast po zajęciu folwarku zastrzelili Władysława Boczkowskiego, Helenę Boczkowską, rotmistrza 19 pułku ułanów Stanisława Boczkowskiego, Bronisławę Lewicką, dwóch fornali oraz kilka niezidentyfikowanych osób. Natomiast oddział AK po opuszczeniu Stanisławowa, udał się ponownie w rejon gajówki w lesie krubskim.

1944 VII 31/VIII 01-W nocy siedziba Sztabu GOW we wsi Poręby została zaatakowana ogniem czołgów niemieckich od strony Pustelnika. Pomyłka w namiarze wynosiła 200 metrów.

1944 VIII 01 – Sztab GOW z miejscowości Poręby, przenosi się do wsi Rysie. Zakwaterował się w gospodarstwie Jana Siporskiego.

1944 VIII 02 – Sztab GOW przeniósł się do sąsiedniej wsi Cyganka i zakwaterował się w gospodarstwie Józefa Siporskiego „Wróbel”. Z Cyganki udał się następnie do Marianki.

1944 VIII 04 – Kompania w lesie krubskim znalazła w ciężkim położeniu, będąc pod ciągłym ogniem artylerii. Komendant „Dąb” zarządził rozwiązanie oddziału. Wszyscy małymi grupkami pod osłoną nocy udali się do swoich domów.

1944 VIII 10 – Wyzwolenie Stanisławowa przez Armie Radziecką.

1944 VIII 18 – Wywiezienie z obozu przejściowego NKWD w Dębem Wielkim, żołnierzy 30 Dywizji AK „Polesie” do Lublina i Majdanka. Oficerów wywieziono na Sybir.

1944 XII – Komendant ośrodka VI, por. Walenty Suda „Dąb”(po śmierci dotychczasowego komendanta obwodu „Kamień” Mińsk Mazowiecki Ludwika Wolańskiego „Lubicza” w dniu 16 grudnia) zostaje mianowany komendantem obwodu „Kamień”. Zmienia pseudonim na „Młot”. Nowym komendantem ośrodka VI zostaje Stanisław Maciejewski „Kożuszek”.

1945 II – Zorganizowano Oddział Specjalny do obrony przed UB i NKWD. Dowódcą oddziału został Edward Wasilewski „Wichura”.

1945 III 07 – Akcja oddziału „Wichury” na posterunek milicji w Dębem Wielkim. Akcja miała na celu odebranie broni, którą wcześniej zabrali milicjanci ze schowka oddziału „Wichury”.

1945 III 18 – Walka oddziału „Wichury” z UB i NKWD w osadzie Pyrzanówka. W czasie walki z oddziału zginęli „Wilk” i „Maszt”.

1945 IV/V – „Wyrwa” z „Samborą”, zaskoczyli milicjantów na posterunku w Stanisławowie zabierając broń.

1945 V 01 – Funkcjonariusze UB urządzili „kocioł” w punkcie kontaktowym AK we wsi Lubomin. Aresztowano między innymi komendanta ośrodka VI, Stanisława Maciejewskiego „Kożuszka”.

1945 V  – Nowym komendantem ośrodka VI został Władysław Jurek „Sikorzak”.

1945 V 08 – Koniec wojny. Niemcy podpisały kapitulację.

1945 V 20/21 – Rozbicie obozu NKWD w Rembertowie i uwolnienie kilkuset więźniów, przez oddział Edwarda Wasilewskiego „Wichury”. Większa część oddziału wraz z dowódcą pochodziła z ośrodka VI.

1945 VII 25 – Aresztowano komendanta obwodu „Kamień” Mińsk Mazowiecki, porucznika „Młota” Walentego Sudę.

1945 VII – W końcu lipca we wsi Ostrów-Kania patrol UB ciężko ranił radiotelegrafistę Ryszarda Bartnickiego „Wrzos”. Zdołał jednak uciec. Rannego przetransportowano do wsi Górzanka. Nie można było sprowadzić lekarza, gdyż teren był obstawiony przez UB. „Wrzos” zmarł 1. sierpnia 1945 roku.

1945 IX 25 – Ujawnienie się oddziałów AK obwodu „Mewa” – ”Kamień” w miejscowości Wola Rafałowska koło Mrozów. Z ośrodka VI ujawniło się ponad 200 członków AK.

Kalendarium Stanisławowa


1361 – Pierwsze wzmianki o osadzie leśnej Cisek, należącej do szlacheckiej rodziny z rodu Kościeszów z Łowczewa.

Pocz. XV w. – Cisek przechodzi drogą zamiany na własność Janusza I księcia mazowieckiego.

1418 XII 30 – Książe Janusz I przenosi wieś Cisek na prawo chełmińskie. Sołtys otrzymuje cztery łany ziemi pod uprawę. Prawdopodobnie w tym czasie powstaje dwór myśliwski i przydrożne targowisko.

1473 – Cisek miał własną parafię i młyn rudny.

1489  – Altaria św. Stanisława w kolegiacie warszawskiej otrzymała uposażenie dziesięcinami ze wsi Cisek.

1503 IV 12  – Papież Aleksander IV potwierdza nadanie dziesięcin ze wsi Cisek dla altarii św. Stanisława w kolegiacie warszawskiej.

1523 V 2  – Książęta mazowieccy Stanisław i Janusz III nadali wsi Cisek (Cissek, Ciszek, Cisów) prawa miejskie chełmińskie i zmienili nazwę na Stanisławów. Miasto otrzymało ponadto prawo do samorządu, łaźni, postrzygalni sukna i wagę, z których czerpano dochody oraz prawo do trzech jarmarków rocznie.

1524 V 8 – Książęta Stanisław i Janusz przeznaczyli 5 włók ziemi w Stanisławowie na uposażenie parafii i zwrócili się do biskupa płockiego Rafała Leszczyńskiego o  jej erygowanie.

1524 VIII 8 – Zmarł książę mazowiecki Stanisław.

1525 X 6 – Biskup płocki Rafał Leszczyński podpisał w Pułtusku akt erekcyjny nowej parafii Stanisławów. Nowa parafia posiadała kościół drewniany.

1526 III 10  – Zmarł książę mazowiecki Janusz III.

1530 – Budowa nowego murowanego kościoła w Stanisławowie pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Stanisława. Stary drewniany kościół staje się kościołem – szpitalem.

1533  – Potwierdzenie przywileju erekcyjnego i praw dla miasta Stanisławowa przez króla Zygmunta Augusta.

1536 XI – Przy parafii znajduje się szkoła. Rektorem szkoły jest Jan Szymakowski nazywany magistrem.

1542 – Król Zygmunt Stary nadaje proboszczowi stanisławowskiemu 10 łanów gruntu we wsi Chojny alias Czarna w zamian za 5 łanów gruntu w Stanisławowie należących do kościoła stanisławowskiego.

1545 III 11 – Stanisławów i 10 innych miast mazowieckich przechodzi pod zarząd królowej Bony po zrzeczeniu się dóbr małopolskich, które były zabezpieczeniem jej posagu. W tym czasie powstał kompleks zabudowań dworskich tworząc okazałą rezydencję. Były tu: drewniany dwór dwukondygnacyjny na murowanym podpiwniczeniu, browar, wozownia,  lamus z piwnicą oraz budynki gospodarcze: stodoła i stajnia.

1557 – Stanisławów staje się siedzibą starosty nie grodzkiego, czyli dzierżawcy dóbr królewskich. Dzierżawcą Stanisławowa i okolicznych wsi zostaje biskup płocki Andrzej Noskowski i jego bratankowie Andrzej i Florian.

1559 IX 6 – Biskup płocki Andrzej Noskowski podpisał dokument erekcyjny dla samodzielnego szpitala.

1564/65  –  Stanisławów liczył „416 domów pustych, osiadłych i siedlisk niezabudowanych”.  W mieście było 263 rzemieślników: 90 piekarzy, 33 kołodziejów, 33 szewców, 26 prasołów  (kupców solnych), 15 zdunów, 11 kuśnierzy, 10 krawców, 9 włókienników, 6 kowali, 6 kramarzy, 4 bednarzy, 3 stolarzy, 3 ślusarzy, 2 rymarzy, 2 siodlarzy, 2 iglarzy, 1 paśnik, 1 szklarz, 1 czapnik oraz 79 piwowarów. Do Stanisławowa należało 8 młynów: Ptak, Pieczonka, Serwatka, Krupa, Czeszek, Biernat, Suchy, młyn na Osownicy.

1569 – W Stanisławowie było 491 „domów wszystkich i siedlisk niezabudowanych”

1570 XII 26 – Król Zygmunt August nadaje przywileje dla mieszczan stanisławowskich na wolny wyrąb drzewa i wypas bydła w okolicznych lasach oraz  zmniejszył ich powinności wobec starostów.

1576 XI 10  – Biskup Piotr Myszkowski i Stanisław Brzozowski (kanonik płocki i pułtuski) erygowali w kościele stanisławowskim altarię Matki Bożej.

1578 II 13  – Król Stefan Batory potwierdził przywilej erekcyjny i prawa miasta Stanisławowa.

1591 III 16 – Potwierdzenie przywileju erekcyjnego i praw miasta Stanisławowa przez króla Zygmunta III Wazę.

1609  – Szpital św. Ducha w Stanisławowie posiadał murowany kościół o sześciu oknach z jednym murowanym ołtarzem. Obok kościoła znajdował się budynek szpitalny, który był schronieniem dla sześciu ubogich. Obok było  mieszkanie proboszcza. Proboszczem był ks. Jan Przybyszewita z Przybyszewa.

1625 – Kościół był restaurowany i wyposażony kosztem ks. Wardackiego proboszcza Stanisławowa.

1633 V 6 – Król Władysław IV nadał przywilej cechowi garncarskiemu.

1634 –  Jędrzej Święcicki w dziele „Topografia, czyli opis Mazowsza”, pisze: „Po drugiej stronie Wisły ziemia warszawska rozciąga się szerzej, obejmuje liche mieściny Okuniew i Stanisławów. Ostatni jest dobrze zaludniony …” i dalej: „Przed niedawnymi czasy okolica ta lasem była porosła, teraz zaś, uprawiana obficie wydaje zboże”.

1650 VIII 3 – Król Jan Kazimierz zatwierdził dotychczasowe przywileje dla miasta Stanisławowa.

1651 – Biskup płocki Karol Ferdynand Waza inkorporował probostwo szpitalne parafii stanisławowskiej. Szpital utracił swoją niezależność.

1655/57  – Potop szwedzki, zniszczenie i upadek gospodarczy miasta. Stanisławów spada do rzędu wsi.

1658 – Epidemia – pomór.

1660 – Stanisławów liczył 40 domów, 5 rzemieślników, 2 piwowarów oraz około 200 mieszkańców. Posiadał 2 młyny.

1665/67 – Starosta stanisławowski Samuel Lipski swoim kosztem zbudował pierwszy kościół w Sulejowie.

1677  – Za sprawą Stanisława Skarczewskiego kasztelana wojnickiego, starosty stanisławowskiego, nastąpiła ponowna lokacja miasta. Na podstawie konstytucji z tegoż roku Stanisławów został zwolniony od wszelkich podatków publicznych i przychodów żołnierskich na lat 6.

1681  – Ksiądz Paweł Czaplica, altarysta i kapelan warszawski, zbudował szpital. Był to budynek drewniany z boczną komorą i obrazem św. Łazarza.

1695 – Stanisławów liczył 65 domów. Burmistrzem miasta był Mateusz Araźnik.

Bakałarzem w szkole był Mikołaj Franciszek Sąkalski. Budynek szkolny to skromna chata pokryta gontami z sienią i komorą. Przy szkole był ogród warzywny.

1703 – Król August II wydaje dokument, w którym uwalnia mieszkańców Stanisławowa od wypraw pospolitego ruszenia.

1705/06 zima – Pod wodzą Karola XII, w marszu na Grodno, przechodzą przez Stanisławów wojska szwedzkie.

1712 VII – Miasto przeżywa oblężenie z powodu chroniących się tu stronników Stanisława Leszczyńskiego. Oblężenie powoduję częściowe zniszczenie Stanisławowa.

1723 I 09 – Król August II potwierdza przywileje dla miasta Stanisławowa, nadaje mu dwa nowe jarmarki.

1746 XI 09 – Król August III potwierdza przywileje dla miasta Stanisławowa.

1762 – Dzierżawcą starostwa stanisławowskiego oraz wójtostwa w Stanisławowie zostaje Jan Czarniecki herbu Prus II (potomek Stefana Czarnieckiego).

1775 – Józef Szeptycki podkomorzy królewski zostaje dzierżawcą starostwa stanisławowskiego. Miasto liczyło 75 domów.

1779 XI 02 – Król August Poniatowski potwierdza prawa miasta Stanisławowa.

1781  – Franciszek Xawery Woyna, generał – major w wojsku koronnym, zostaje starostą Stanisławowa.

1783 VII 25 – Król Stanisław August Poniatowski zatrzymuje się we dworze w Stanisławowie w drodze powrotnej z Siedlec do Warszawy.

1789  – Nowym starostą stanisławowskim zostaje Aleksander Koszutski. W Stanisławowie  jest 100 domów.

1789 XII  – Dwaj mieszczanie stanisławowscy Łukasz Skuziński i Michał Gostyński uczestniczą w „czarnej procesji”, jako przedstawiciele Stanisławowa podpisują memoriał do króla w sprawie ustawy o miastach. W procesji biorą udział przedstawiciele 13 miast mazowieckich.

1794 X 24/25 – Wojska rosyjskie, dowodzone przez generała Suworowa, w drodze do Warszawy zajmują Stanisławów. Nieprzyjaciel niszczy browar, karczmę starościńską, mienie kościelne i uprowadza inwentarz żywy.

1795  – Stanisławów w zaborze austriackim, parafia stanisławowska zostaje przypisana do diecezji lubelskiej, dekanatu liwskiego.

1810 II 24  – Utworzono powiat stanisławowski.

1810 – Stanisławów liczył 735 mieszkańców.

1811 – Dzierżawcą dóbr stanisławowskich jest Jakub Filipkowski.

1812 IV  – Przemarsz armii napoleońskiej w kierunku Moskwy.

1812 XII – Przez teren Stanisławowa powracają resztki rozbitej armii napoleońskiej.

1813/16 – Budowa karczmy starościńskiej.

1816 I 16  – Stanisławów zostaje wybrany na siedzibę obwodu stanisławowskiego.

1816 VII 06 – Siedziba obwodu stanisławowskiego zostaje przeniesiona do Mińska.

1819 I 01 – Parafia Stanisławów zostaje włączona do Archidiecezji Warszawskiej, jest ośrodkiem dekanatu stanisławowskiego.

1819  – Zbudowana została dzwonnica (istniejąca obecnie).

1820 – Stanisławów liczył 655 mieszkańców. Burmistrzem miasta był Nikodem Jankowski.

1826  – Przebudowa kościoła stanisławowskiego. (Skrócenie nawy, obniżenie korony murów, odwrócenie prezbiterium ze wschodu na zachód oraz rozebranie sklepień). Dzierżawcą dóbr stanisławowskich jest Kazimierz Meyer.

1830 – Stanisławów liczył 806 mieszkańców i 103 domy.

1830 XII 06   – Po wybuchu powstania listopadowego w rejon Stanisławowa skierowano brygadę pułkownika Bogusławskiego, 4 bataliony i  12 batalionów artylerii kompanii lekkiej z 3 działami.

1831 I 25 – Odbyło się posiedzenie połączonych Izb Sejmowych, na którym to zdetronizowano  z tronu polskiego cara Mikołaja I. Akt ten podpisany został przez 188 senatorów, posłów, deputowanych i biskupów Królestwa Polskiego. 136 podpis w kolejności złożył Świniarski Szczepan, poseł stanisławowski z województwa mazowieckiego. 137 podpis złożył Jezierski hrabia Stanisław poseł siennicki. 154 podpis złożył Czarnocki Xawery deputowany stanisławowski z woj. mazowieckiego.

1831 III  Koncentracja wojsk rosyjskich w okolicy Stanisławowa w marszu na Warszawę.

1831 IV  01 – Z Mińska przez Stanisławów, Dobre ku rzece Liwiec posuwał się gen. Dembiński biorąc po drodze licznych jeńców rosyjskich. W Stanisławowie Dembiński wziął 30 jeńców i różne zapasy.

1831 IV 26 – Potyczka korpusu Umińskiego z carskimi Kozakami na trakcie do Okuniewa. Polacy gonili Kozaków półtorej mili, aż za Stanisławów i wzięli do niewoli 85 Rosjan.

1834 – Burmistrzem miasta Stanisławowa jest Józef Krubski.

1837 III 07 – Ukazem carskim zostaje powołana gubernia mazowiecka.

1842 X 11 – Ukazem carskim zostaje powołany powiat stanisławowski z siedzibą w Mińsku.

1843 – Burmistrzem miasta Stanisławowa jest W. Krubski.

1844 – W rynku zostaje wybudowana karczma miejska – zajazd (obecnie GOK).

1844/45 – W połowie lat czterdziestych stacjonuje w Stanisławowie 7 pułk piechoty księcia Wołchońskiego.

1845 I 01 – Stanisławów w guberni warszawskiej (zmiana nazwy z mazowieckiej na warszawską).

1849  – Naczelnikiem powiatu stanisławowskiego jest Aleksander Czujkow.

1858 – Stanisławów liczył 983 mieszkańców, w tym 203 Żydów.

1861 – Dzierżawcą folwarku stanisławowskiego jest Leopold Talma.

1863/64 – Mieszkańcy Stanisławowa biorą czynny udział w powstaniu styczniowym. Wielu z nich walczy w oddziałach ks. Stanisława Brzóski i Józefa Jankowskiego.

1864 I  – Rosyjski generał Maniukin przystępuje do ostatecznej likwidacji powstania. Podzielił wojska siedleckiego oddziału wojennego na osiem mniejszych. Do Stanisławowa skierowano cztery kompanie estlandzkiego pułku piechoty i dwudziestu pięciu kozaków z trzeciej sotni dońskiego pułku kozaków nr 34.

1865  – Stanisławów liczy 1241 mieszkańców.

1866  – W Stanisławowie  jest 101 domów.

1866 XII 31 – Likwidacja powiatu stanisławowskiego, zostaje utworzony powiat nowomiński (obecnie miński).

1869 VI 01 – Ukazem carskim Stanisławów traci prawa miejskie, staje się osadą gminną. Właścicielem folwarku stanisławowskiego jest Ludwik Liebert.

1880  – Dokonano odnowienia kościoła, głównie wnętrza.

1887 – Właścicielem folwarku stanisławowskiego jest Alojzy Prądzyński.

1896 – Sekcja Drobnego Przemysłu z Warszawy założyła w Stanisławowie w budynku gminnym (dzisiejszy GOK) formalną szkołę tkactwa, do której na naukę schodzili się włościanie z okolic Stanisławowa. Szkołę ukończyło 24 wykształconych uczniów.

1896/97  – Budowa nadnarwiańskiej linii kolejowej Tłuszcz – Pilawa. W Kątach Ciopan zlokalizowano przystanek  „Stanisławów”.

1897  – Stanisławów liczy 2063 mieszkańców (w tym 601 Żydów ). Właścicielem  apteki  w Stanisławowie jest Marek Rembertowski.

1902 – Stanisławów liczył 202 domy.

1905 II 28   – Rozpoczął się strajk w szkole w Stanisławowie. Dzieci podarły książki  rosyjskie, a uczeń Stefan Sasim scyzorykiem pociął portret cara Mikołaja II.

1905 II 28/III 1 – W nocy pozrywano tablice z godłami carskimi z urzędu gminnego, sądu i szkoły.

1905 III 01 – Odbyło się zebranie gminne, zwołane przez organizację PPS. Na zebraniu  przyjęto uchwałę, w której żądano wprowadzenia języka polskiego jako urzędowego do szkoły i gminy oraz zmiany nauczyciela. W razie nie spełnienia żądań, postanowiono nie płacić podatków. Protokół podpisało ponad 200 osób.

1905 V 01  – Organizacja PPS zorganizowała pochód w Stanisławowie. Śpiewano pieśni rewolucyjne i patriotyczne. Wznoszono okrzyki: „Niech się święci 1 maja”, „Precz z caratem”, „Żądamy niepodległości”.

1905 V 03  – Odbył się pochód w Stanisławowie. W tym dniu na czele pochodu unosił się biało-czerwony sztandar. Śpiewano Mazurka Dąbrowskiego, Boże coś Polskę, Witaj majowa jutrzenko i inne pieśni patriotyczne.

1905 VI – Na początku czerwca partia Bund zorganizowała manifestację żydowskiej biedoty. Szli w pochodzie niosąc czerwony sztandar i śpiewali rewolucyjne pieśni. Przechodząc koło domów największych wyzyskiwaczy, wybijali szyby w oknach.

1905 XI 05 – Manifestacja, na której śpiewano: „Boże coś Polskę”, niesiono sztandar z białym orłem.

1905 XI 24 – Zebranie mieszkańców Stanisławowa, na którym żądano między innymi: zniesienia stanu wojennego, zwolnienia więźniów politycznych, wprowadzenia języka polskiego do szkoły i urzędu gminnego. Głównym organizatorem wystąpień w Stanisławowie był nauczyciel Jan Rytel.

1906 IV 30/V 01 – W nocy porozwieszano  czerwone sztandary: na Urzędzie  Gminy, na szkole,  sądzie i na kilku wysokich topolach.

1906 V 01  – O godzinie 8.00 uformował się pochód z czerwonym sztandarem i przeszedł ze śpiewem pieśni rewolucyjnych ulicami Stanisławowa. Wznoszono okrzyki: „Precz z caratem”, „Niech się święci 1 maja”. Po przemówieniu przedstawiciela PPS, ludzie rozeszli się.

1906 V 03  – Odbył się pochód zorganizowany przez Endecję. Nad nim powiewał biało-czerwony sztandar, śpiewano pieśni patriotyczne. Wznoszono okrzyki: „Niech się święci 3 maja”. Na zakończenie wygłoszone zostało krótkie przemówienie, po którym pochód został rozwiązany.

1906 VII  – Pod koniec lipca odbył się wiec na dworskich sadzawkach zorganizowany przez miejscową organizację PPS.

1906 IX –  W połowie września organizacja PPS przeprowadziła napad na państwowy sklep monopolowy w Stanisławowie, znajdujący się w Rynku. Zabrano z  kasy sklepowej pieniądze na potrzeby organizacji. Skrzynki, w których były butelki z wódką i spirytusem wyniesiono na podwórko, a tam potłuczono je kijami. W akcji uczestniczyli: Adolf Tacikowski – zesłany na Syberię. Jan Pietrzyk, Jan Szuba, Roch Zdanowicz i Świerczyński, którzy przed carskimi represjami emigrowali do Stanów Zjednoczonych.

1906 – Odnowienie murów zewnętrznych kościoła stanisławowskiego, założono Kółko Rolnicze „Stanisławów”. Prezes Alojzy Prądzyński, sekretarz Żelazowski, skarbnik Władysław Kowalczyk. (W 1918 zostało przeniesione do Ładzynia).

1906 XII 06 – Notyfikowano koło Polskiej Macierzy Szkolnej w Stanisławowie. Przewodniczącym został ksiądz Bolesław Ziemnicki, sekretarzem Wincenty Koszutowski, członków było 102, wspierających 52. Założono bibliotekę liczącą 400 książek. Polska Macierz Szkolna została rozwiązana ukazem carskim w 1907 roku.

1910  – Stanisławów liczył 2391 mieszkańców i 206 domów.

1915/19  – Kilkakrotnie przyjeżdżał do Stanisławowa (do swej rodziny) jako chłopiec pisarz Zbigniew Uniłowski. Powraca on do swych wspomnień w książce „Dwadzieścia lat życia”.

1917 II 04 – Założono koło Polskiej Macierzy Szkolnej im. Henryka Sienkiewicza w Stanisławowie w składzie 35 osób i 17 wspierających pod przewodnictwem ks. Bolesława Ziemnickiego.

1917 IV  – Komendą lokalną Polskiej Organizacji Wojskowej nr 8 w Stanisławowie  dowodzi Bolesław Borucki ps. Sasim.

1918 XI  – Odzyskanie niepodległości.  Na rynku stanisławowskim  zasadzono „drzewa wolności”, cztery białe topole. Do dziś przetrwała tylko jedna.

1919 VIII 15 – Zorganizowana została OSP w Stanisławowie. Skład zarządu: Wincenty Koszutowski – prezes, Stanisław Pawłowski – naczelnik, Antoni Śpiewak – zastępca naczelnika, Jan Zdanowicz – skarbnik, Stefan Tacikowski – gospodarz, Władysław Wojdyna – sekretarz.

1920 VIII 13 – Zajęcie Stanisławowa przez wojska sowieckie.

1920 VIII 18 – Wojska sowieckie opuszczają Stanisławów.

1921 – Stanisławów liczył 2078 mieszkańców.

1922  – Instytucje i organizacje w Stanisławowie: Wójt – Ignacy Araszkiewicz,  sekretarz – Henryk Kończak, Gmina Wyznaniowa Żydowska, 6-klasowa Szkoła Powszechna – kierownik Maria Koszutowska. Spółdzielnia Stowarzyszenia Spożywców – prezes Stefan Tacikowski, Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe – prezes Wincenty Koszutowski. Związek Strzelecki – prezes A. Użyczyn. Towarzystwo Straży Ogniowej – Ochotnicze – prezes Wincenty Koszutowski. Podkomitet Pomocy  Dzieciom – prezes Stanisław Pawłowski. Koło Młodzieży Wiejskiej – prezes W. Użyczynówna. Felczer – Edmund Lewandowski. Apteka – Stanisław Pawłowski. Telefon i posterunek Policji. Zakłady przemysłowo-handlowe: Wincenty Koszutowski – zakład tkacki, Feldman Lejbka – olejarnia, Bromberg Srul – olejarnia.

1923/24 – Ognisko Związku Nauczycieli Polskich w Stanisławowie liczyło 8 członków.

1924 – Z funduszy społecznych wybudowana została remiza strażacka. Budynek murowany z dwupiętrową wieżą, cały kryty blachą.

1927 – Komendantem posterunku Policji Państwowej w Stanisławowie był F. Strejczyk.

1930 V 04 – Uroczyste odsłonięcie pomnika ku czci powstańców 1863 roku w Gołębiowiźnie, ufundowanego przez parafian Stanisławowskich.

1931  – Stanisławów liczył 2237 mieszkańców.

1934 VI  – Oberwanie chmury nad Stanisławowem.

1936 X 28 – Pożar na ulicy Radzymińskiej, spłonęło 5 stodół.

1937  –  Rozpoczęcie budowy nowego budynku szkolnego.

1937 X 12  – Strajk w powiecie nauczycieli należących do Związku Nauczycieli Polskich. Organizatorami strajku szkolnego w Stanisławowie byli: Stanisław Witkowski i Władysław Cudny.

1938 VIII 15 – Odsłonięto pomnik poświęcony poległym mieszkańcom Stanisławowa w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914 – 1920.

1938 XII 15 – Otwarto Ośrodek Zdrowia w Stanisławowie im. Adama Skwarczyńskiego.

1939 IX 01  – Wybuch wojny.

1939 IX 11 – Do folwarku Poręby Leśne koło Stanisławowa, gdzie znajdował się sztab Mazowieckiej Brygady Kawalerii, przybył dowódca Armii Modlin gen. Przedrzymirski. Dowódca MBK płk. Korcz zorientował go w aktualnej sytuacji  brygady, po czym generał Przedrzymirski odjechał do sztabu gen. Kowalskiego w Jakubowie.

1939 IX 12 – Niemcy zajęli Stanisławów.

1939 X 07  – Przybyła z Warszawy 46 Dywizja Piechoty Wermachtu i rozlokowała się w Mińsku Maz. oraz w Kałuszynie, Liwie i Stanisławowie.

1939 IX-XII – Początki ruchu konspiracyjnego w Stanisławowie i okolicy.

1940 I – W Stanisławowie powstało tajne gimnazjum w domu Stanisława Witkowskiego, kierownika szkoły powszechnej w Stanisławowie. Kierownikiem tajnego nauczania był Mieczysław Ługowski.

1940 I/III – W ośrodku zdrowia w Stanisławowie zorganizowano tajny kurs sanitarny  dla dziewcząt.  Zajęcia prowadził dr Zygmunt Kwieciński.

1940 – W połowie roku pojawiły się na budynkach w Stanisławowie plakaty „Polska Żyje i żyć będzie”

1942 IX – W końcu września Niemcy wywieźli ze Stanisławowa do Treblinki ponad 400 Żydów.

1943 III 16 – Oddział Armii Ludowej z Mińska Mazowieckiego rozbił w Stanisławowie posterunek policji granatowej, spalił dokumenty urzędu gminnego, zniszczył centralę telefoniczną.

1943 V 31 – Akcja oddziału AK na Urząd Gminy w Stanisławowie . Zniszczono dokumenty  gminne. Akcją dowodził por. Wiktor Leszczyński ps. „Ostoja”.

1943 IX 16/17 – Przyjęto dwóch cichociemnych na placówce zrzutowej „Obraz” w rejonie Porąb Leśnych.

1944 II 09 – Akcja na wysłanników Arbeitsamtu z Mińska Mazowieckiego, którzy przyjechali do Stanisławowa, aby sporządzić listy ludzi, którzy mieli jechać na roboty do Niemiec.  Niemcy zostali zaalarmowani przypadkowym strzałem ze strony atakujących. Zdążyli schronić się do piwnicy. Podczas strzelaniny zginął Stefan Żaczek „Bimber” z Pustelnika, a Stanisław Kopacz  „Wilga” został ranny.

1944 II 20 – Łapanka w Stanisławowie. Niemcy wywieźli na roboty do Rzeszy ponad 200 osób. 10 osób aresztowano i wywieziono na Pawiak.

1944 III – „Wyrwa” i „Grzmot” wykonali wyrok śmierci na konfidencie niemieckim Janie Szalatym.

1944 IV 16/17 – Na zrzutowisku „Obraz” w Porębach Leśnych przyjęto czterech skoczków i zasobniki.

1944 IV 23 – Oddział bojowy pod dowództwem Kazimierza Aniszewskiego „Dęboroga” rozbił w Porębach Leśnych niemiecki posterunek liczący siedmiu żołnierzy. Zdobyto broń, amunicję i umundurowanie.

1944 IV – Wymierzono karę pobicia weterynarzowi Janczewskiemu ze Stanisławowa, za zbyt gorliwe wypełnianie poleceń niemieckich. Wykonawcami byli „Wichura” i „Minos”.

1944 IV 26 – W okolicy Stanisławowa patrol dwuosobowy zastrzelił konfidenta niemieckiego Władysława Kalkowskiego, nauczyciela ze szkoły w Zalesiu. Wyrok wykonał „Wrzos”.

1944 VI 02 – Ścięto kilkanaście słupów i przecięto druty telefoniczne na odcinku Stanisławów – Mińsk Mazowiecki.

1944 VII 08 – Oddział bojowy AK zerwał połączenie telefoniczne z Mińska Mazowieckiego do Stanisławowa. Ścięto kilkanaście słupów i rozbito izolatory.

1944 VII 1/10 – W pierwszej dekadzie lipca miało miejsce formowanie kompanii   por.”Dęba” do akcji „Burza”.

1944 VII 17 – Patrol bojowy AK opanował urząd pocztowy w Stanisławowie.

1944 VII – W trzeciej dekadzie lipca w czasie akcji „Burza” kompania „Dęba” rozbiła kolumnę niemiecką (resztki dywizji „Wikingów”, która przemieszczała się traktem Stanisławów – Okuniew do Warszawy). Rozbrojone zostały dwa konne patrole niemieckie. Odbito tabun koni, około 200 sztuk. Odbito stado krów około 100 sztuk.

1944 VII 30  – Wkroczenie kompani AK porucznika „Dęba” do Stanisławowa.

1944 VII 31 – Defilada  kompanii por. „Dęba” Walentego Sudy na rynku w Stanisławowie. Defiladę przyjmował, wyznaczony przez władze podziemne na starostę powiatu Mińsk Mazowiecki, Władysław Boczkowski, rządca folwarku Stanisławów oraz przedstawiciel Armii Czerwonej i miejscowe władze gminne. Po południu do Stanisławowa niespodziewanie  wkroczyli Niemcy. Kompania „Dęba” pośpiesznie wycofała się z folwarku, w którym kwaterowała. Niemcy natychmiast po zajęciu folwarku zastrzelili Władysława Boczkowskiego, Helenę Boczkowską, rotmistrza 19 pułku ułanów Stanisława Boczkowskiego, Bronisławę Lewicką, dwóch fornali oraz kilka  niezidentyfikowanych osób. Natomiast oddział AK po opuszczeniu Stanisławowa,  udał się ponownie w rejon gajówki w lesie krubskim.

1944 VII 29/VIII 10 – Stanisławów był terenem krwawych walk między oddziałami Armii Radzieckiej a wojskami hitlerowskimi, uparcie broniącymi dostępu do Warszawy. W tym czasie Stanisławów uległ prawie całkowitemu zniszczeniu.

1944 VIII 10 – Wyzwolenie Stanisławowa przez Armię Radziecką.

1944 XI – Przejęcie dóbr ziemskich „Stanisławów” (majątek Anny Prądzyńskiej) przez Skarb Państwa na rzecz reformy rolnej.

1945 II  –  Zorganizowano Oddział Specjalny do obrony przed UB i NKWD. Dowódcą oddziału został Edward Wasilewski „Wichura”.

1945 III 18 – Walka oddziału „Wichury” z UB i NKWD w osadzie Pyrzanówka. W czasie walki  z oddziału zginęli „Wilk” i „Maszt”.

1945 IV/V – „Wyrwa” z „Samborą” z oddziału „Wichury” zaskoczyli milicjantów na posterunku w Stanisławowie  zabierając im broń.

1945 IV – Staraniem księdza proboszcza Franciszka Marciniaka i księdza Bernarda Niesłonego zbudowano kaplicę drewnianą projektu architekta Mariana Benko.

1945 V 20/21 – Rozbicie obozu NKWD w Rembertowie i uwolnienie kilkuset więźniów przez oddział Edwarda Wasilewskiego „Wichury”. Większa część oddziału wraz z  dowódcą pochodziła  ze Stanisławowa i okolic.

1947 – Na fundamentach po spalonej remizie strażackiej zestawiony został drewniany barak poniemiecki. Służył on jako remiza dla OSP Stanisławów.

1951 IV 10 – Przeniesiono z Czarnej do Stanisławowa Gminną Kasę Spółdzielczą.

1951 IX 01 – Oddano do użytku nowy budynek szkolny.

1956 VI 01 – Pożar w Stanisławowie. Płonęły zabudowania przy ulicach: Siedleckiej, Senatorskiej, Krótkiej.

1957/62 – Odbudowa kościoła parafialnego stanisławowskiego.

1958/62 – Odbudowa dawnego zajazdu – karczmy w rynku.

1959 – Powstała Zasadnicza Szkoła Rolnicza.

1961 – Stanisławów liczył 1478 mieszkańców i 234 gospodarstwa rolne.

1964 – Otwarto Klub Rolnika.

1965  – Ukończono budowę Ośrodka Zdrowia. Rozpoczęcie budowy remizy OSP.

1966 IX 01  – Przeniesiono z Brzózego do Stanisławowa Szkołę Przysposobienia  Rolniczego.

1973 – Powstał zakład utylizacji odpadów poubojowych.

1975 – Powstała SKR w Stanisławowie.

1975 VI 30 – Likwidacja powiatu mińsko – mazowieckiego. Stanisławów w województwie siedleckim.

1976 – Rozbudowa budynku szkolnego. Powstał Gminny Ośrodek Kultury.

1976 VIII 26 – Prymas Stefan Wyszyński dokonał konsekracji kościoła stanisławowskiego.

1981 III 21  – Przeprowadzka Banku Spółdzielczego do nowo wybudowanego budynku.

1984  – Przeprowadzono remont Gminnego Ośrodka Kultury.

1985/86  – Wybudowano kaplicę w Kątach Boruczy należącą do parafii  stanisławowskiej.

1988  – Rozpoczęcie budowy Zakładów Mięsnych Stanisławów. Produkcję uruchomiono w listopadzie 1990 roku.

1989 VI 11 – Poświęcenie kaplicy w Kątach Boruczy przez prymasa Józefa Glempa.

1990 V 27 – Reaktywowanie samorządu terytorialnego. Pierwsze demokratyczne wybory samorządowe do rad gmin i miast.

1992  –  Pokrycie kościoła i dzwonnicy blachą miedzianą.

1993  – Odnowione zostało wnętrze kościoła.

1997 IV  – Stanisławów liczył 1268 mieszkańców i 426 domów.

1997 IV 18  – OSP Stanisławów włączona została do Krajowego Systemu Ratownictwa Gaśniczego.

1997 XII 19 – Oddano do użytku stację uzdatniania wody w Sokólu wraz z kilkukilometrową linią wodociągową.

1998 I 30  – Zebranie założycielskie Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Stanisławowskiej.

1998  – Wybudowano linię wodociągową w Stanisławowie.

1998 VIII 22 – Obchody 475 –lecia Stanisławowa. Odbyła się sesja popularno-naukowa poświęcona historii Stanisławowa.

1999 IV – Ukazał się pierwszy numer kwartalnika „Wieści Ziemi Stanisławowskiej”.

2000 – Odnowiono zewnętrzne mury kościoła stanisławowskiego.

2001 VII – Stanisławów liczył 1454 mieszkańców.

2001 VIII 19 – Wmurowanie kamienia węgielnego oraz poświęcenie fundamentów gimnazjum.

2004 VIII  – W sierpniu oddano do użytku rondo wybudowane w Stanisławowie na skrzyżowaniu ulic: Szkolnej i Wołomińskiej.

2004 IX 24  – Uroczyste otwarcie i poświęcenie nowo wybudowanego budynku gimnazjum.

2006-2008  – Remont zabytkowego budynku Gminnego Ośrodka Kultury.

2010 X 19  – Otwarcie oczyszczalni ścieków w Retkowie.